Veri Analizi-Grafikler
Veri Analizi: Grafikleri Anlamak
Bu interaktif sayfa ile Sütun, Çizgi ve Daire Grafiği konularını eğlenceli bir şekilde öğrenecek ve verileri nasıl yorumlayacağını keşfedeceksin.
💡 Biliyor muydunuz?
İlk modern daire grafiği, 1801 yılında William Playfair tarafından icat edildi. Grafikler, sayı yığınlarını bir bakışta anlaşılır hikayelere dönüştürmemizi sağlar!
1. Sütun Grafiği
❗ Sütun grafiği, farklı veri gruplarını veya kategorileri birbiriyle karşılaştırmak için en ideal grafik türüdür. Her bir sütun, belirli bir kategorinin miktarını veya değerini gösterir.
Örnek
Aşağıdaki tablo, üç öğrencinin bir haftada farklı derslerden çözdükleri soru sayılarını göstermektedir.
| Öğrenci | Türkçe | Matematik | Fen Bilimleri |
|---|---|---|---|
| Arda | 120 | 200 | 180 |
| Ece | 160 | 180 | 100 |
| Ali | 140 | 160 | 180 |
Alıştırma Sorusu
Yukarıdaki grafiğe göre, üç öğrencinin çözdüğü toplam Türkçe soru sayısı, toplam Fen Bilimleri soru sayısından ne kadar eksiktir?
Çözüm:
1. Toplam Türkçe Soru Sayısı: 120 (Arda) + 160 (Ece) + 140 (Ali) = 420
2. Toplam Fen Bilimleri Soru Sayısı: 180 (Arda) + 100 (Ece) + 180 (Ali) = 460
3. Fark: 460 – 420 = 40
Sonuç: 40 soru eksiktir.
2. Çizgi Grafiği
❗ Çizgi grafiği, bir verinin belirli bir zaman aralığındaki artışını, azalışını veya değişimini göstermek için kullanılır. Özellikle “trendleri” görmek için harikadır.
Örnek
Aşağıdaki tablo, üç denizin beş günlük ortalama su sıcaklıklarını (°C) göstermektedir.
| Deniz | Pzt. | Salı | Çar. | Per. | Cuma |
|---|---|---|---|---|---|
| Marmara | 16 | 17 | 18 | 17 | 18 |
| Ege | 18 | 19 | 17 | 20 | 20 |
| Akdeniz | 22 | 21 | 22 | 22 | 20 |
Alıştırma Sorusu
Yukarıdaki grafiğe göre, Akdeniz’in 5 günlük sıcaklık ortalaması kaçtır?
Çözüm:
1. Akdeniz’in sıcaklıklarını toplayalım: 22 + 21 + 22 + 22 + 20 = 107
2. Toplam gün sayısına (5) bölelim: 107 / 5 = 21,4
Sonuç: Ortalama sıcaklık 21,4 °C’dir.
3. Daire Grafiği
❗ Daire grafiği, bir bütünün parçalara nasıl ayrıldığını, yani verilerin bütün içindeki dağılımını veya oranını göstermek için kullanılır.
Örnek
Bir sınıftaki 24 öğrencinin en sevdiği derslerin dağılımı aşağıdaki gibidir:
| Ders | Öğrenci Sayısı |
|---|---|
| Matematik | 6 |
| Türkçe | 4 |
| Beden Eğitimi | 8 |
| Müzik | 2 |
| Fen Bilimleri | 4 |
Alıştırma Sorusu
Yukarıdaki tabloya göre, Beden Eğitimi dersini seven öğrencileri gösteren daire diliminin merkez açısı kaç derecedir?
Çözüm:
1. Oran kuralım. Toplam 24 öğrenci 360°’ye karşılık geliyorsa, 8 öğrenci kaç dereceye karşılık gelir?
24 öğrenci -> 360° 8 öğrenci -> x°2. İçler dışlar çarpımı yapalım veya kat ilişkisine bakalım. Öğrenci sayısı 3’e bölündüğü için açı da 3’e bölünmelidir.
x = 360 / 3 = 120°
Sonuç: 120°’dir.
LGS ve Bursluluk Benzeri Sorular
LGS Benzeri Soru 1: Grafik Yorumlama ve Oran
Bir çiftçinin 2024 yılında ürettiği 720 ton ürünün dağılımı yandaki daire grafiğinde gösterilmiştir. Bu çiftçi 2025 yılında sadece arpa ve yulaf ekmiş ve 2024 yılına göre arpa üretimini %20 artırırken, yulaf üretimini %10 azaltmıştır. Buna göre çiftçinin 2025’teki toplam arpa ve yulaf üretimi kaç tondur? (Grafik: Arpa 120°, Yulaf 100°, Buğday 140°)
A) 400 B) 420 C) 444 D) 468
Çözüm:
1. 2024 yılındaki üretim miktarlarını bulalım:
Arpa: (720 ton / 360°) * 120° = 240 ton
Yulaf: (720 ton / 360°) * 100° = 200 ton
2. 2025 yılındaki üretim miktarlarını hesaplayalım:
Arpa: 240 + (240 * 20/100) = 240 + 48 = 288 ton
Yulaf: 200 – (200 * 10/100) = 200 – 20 = 180 ton
3. 2025 yılındaki toplam üretimi bulalım:
Toplam = 288 (Arpa) + 180 (Yulaf) = 468 ton
Doğru Cevap: D
LGS Benzeri Soru 2: Grafik Seçimi
Bir okuldaki 8. sınıf öğrencilerinin LGS’de branşlara göre yaptıkları net ortalamalarını birbiriyle kıyaslamak isteyen bir okul müdürü, bu veriyi sunmak için en uygun grafik türünü aramaktadır. Müdürün amacına en uygun grafik aşağıdakilerden hangisidir?
A) Daire Grafiği B) Sütun Grafiği C) Çizgi Grafiği D) Tablo
Çözüm:
Soruda temel amaç, farklı kategorilerin (derslerin net ortalamaları) birbiriyle karşılaştırılmasıdır. Veri gruplarını karşılaştırmak için en uygun grafik türü Sütun Grafiği’dir. Çizgi grafiği zamanla değişimi, daire grafiği ise bir bütünün parçalarını göstermek için daha uygundur.
Doğru Cevap: B
Bursluluk Benzeri Soru 1: Sütun Grafiği Yorumlama
Bir kitapçının 4 gün boyunca sattığı roman ve şiir kitabı sayıları sütun grafiğinde gösterilmiştir. Grafiğe göre aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? (Grafik Verileri: Pzt: 20 Roman, 30 Şiir; Salı: 40 Roman, 25 Şiir; Çar: 30 Roman, 30 Şiir; Per: 50 Roman, 20 Şiir)
A) Dört günde toplam 140 roman satılmıştır.
B) Roman satışları sürekli artmıştır.
C) Salı günü satılan şiir kitabı sayısı, pazartesi gününden azdır.
D) En fazla kitap Perşembe günü satılmıştır.
Çözüm:
A) Toplam Roman: 20+40+30+50 = 140 (Doğru)
B) Roman Satışları: 20 -> 40 -> 30 -> 50. Salı’dan Çarşamba’ya düşüş olduğu için sürekli artmamıştır. (Yanlış)
C) Salı (25 şiir) < Pazartesi (30 şiir). (Doğru)
D) Pzt:50, Salı:65, Çar:60, Per:70. En fazla Perşembe. (Doğru)
Doğru Cevap: B
Bursluluk Benzeri Soru 2: Çizgi Grafiği Yorumlama
Ankara ve İzmir’in 5 günlük hava sıcaklıkları çizgi grafiği ile gösterilmiştir. Hangi gün iki şehir arasındaki sıcaklık farkı en fazladır? (Veriler: Pzt: A:10,İ:15; Salı: A:12,İ:14; Çar: A:8,İ:16; Per: A:11,İ:15; Cuma: A:14,İ:16)
A) Pazartesi B) Salı C) Çarşamba D) Perşembe
Çözüm:
Her gün için sıcaklık farklarını hesaplayalım:
Pazartesi: 15 – 10 = 5°C
Salı: 14 – 12 = 2°C
Çarşamba: 16 – 8 = 8°C
Perşembe: 15 – 11 = 4°C
Cuma: 16 – 14 = 2°C
En büyük fark 8°C ile Çarşamba günüdür.
Doğru Cevap: C
Bilgini Test Etmeye Hazır Mısın?
Tüm konuları gözden geçirdiysen, şimdi kendini deneme zamanı!
Bir yorum var